పోబిటోరా వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం - ఏప్రిల్ 2024 కరెంట్ అఫైర్స్. పర్యావరణం - April 2024 Current Affairs. environment

Get Link

Also Read

పోబిటోరా వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం అస్సాంలోని బ్రహ్మపుత్ర దక్షిణ ఒడ్డున ఉంది. ఇది ఒక కొమ్ము గల ఖడ్గమృగం యొక్క అత్యధిక సాంద్రతను కలిగి ఉంది. ప్రకృతి దృశ్యం మరియు జంతుజాలానికి సంబంధించి సారూప్యతలు ఉన్నందున దీనిని తరచుగా 'మినీ కాజిరంగా' అని పిలుస్తారు. 2022లో జరిగిన వార్షిక పక్షుల సర్వేలో, ఈ అభయారణ్యం 58 రకాల నీటి పక్షులకు ఆతిథ్యం ఇస్తున్నట్లు కనుగొనబడింది. ఇది మునుపటి సంవత్సరం 64 జాతుల రికార్డు కంటే తక్కువ.

ఒక ముఖ్యమైన పరిణామంలో, పోబిటోరా వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం రక్షిత ప్రాంతంగా పేర్కొంటూ నోటిఫికేషన్ను ఉపసంహరించుకోవాలని అస్సాం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తీసుకున్న నిర్ణయాన్ని సుప్రీంకోర్టు నిలిపివేసింది. మార్చి 13, 2024న, న్యాయమూర్తులు BR గవాయ్ మరియు సందీప్ మెహతాతో కూడిన ద్విసభ్య ధర్మాసనం, అంతరించిపోతున్న ఒక కొమ్ము ఖడ్గమృగం యొక్క ప్రధాన ఆవాసంగా ఉన్న అభయారణ్యంను డి-నోటిఫై చేయడానికి రాష్ట్రం తీసుకున్న తదుపరి చర్యలను వెంటనే స్తంభింపజేయాలని ఆదేశించింది.

1998లో మొదటిసారిగా వన్యప్రాణుల అభయారణ్యంగా నోటిఫై చేయబడిన 26 ఏళ్ల తర్వాత, పోలిటోరాను డి-నోటిఫై చేయాలంటూ క్యాబినెట్ మార్చి 10వ తేదీన చేసిన చేస్తూ దాఖలైన పిటిషన్పై కోర్టు జోక్యం చేసుకుంది. రక్షిత హోదాను ఉపసంహరించుకునేందుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఏకపక్షంగా తీసుకున్న చర్యను పిటిషనర్లు వాదించారు. వన్యప్రాణుల జాతీయ బోర్డ్ ఆమోదం లేకుండా అభయారణ్యం నుండి చట్టవిరుద్ధం మరియు పరిరక్షణ ప్రయత్నాలకు ప్రమాదం ఏర్పడింది.

అస్సాం గ్రామస్తుల హక్కులను ఉదహరించింది

అభయారణ్యం యొక్క సరిహద్దులను గుర్తించడం మరియు ఆక్రమణలను తొలగించడం నుండి ఉపశమనం కోరుతూ సుప్రీం కోర్టులో దాఖలు చేసిన పిటిషన్లో, అస్సాం ప్రభుత్వం అసలు 1998 నోటిఫికేషన్ను క్యాబినెట్ ఆమోదం లేకుండా జారీ చేసినందున అది సక్రమంగా లేదని వాదించింది. 1998కి ముందు ఈ ప్రాంతంలో నివసించే ప్రజల హక్కులు, ముఖ్యంగా అట్టడుగు వర్గాలకు చెందిన వారి హక్కులు పోబిటోరా నోటిఫై చేయక ముందు పూర్తిగా పరిష్కరించబడలేదని రాష్ట్రం పేర్కొంది.

అయితే ఈ వాదనలకు సుప్రీంకోర్టు బెంచ్ చలించలేదు. స్థానిక జనాభా యొక్క హక్కులు చాలా ముఖ్యమైనవి అయినప్పటికీ, క్లిష్టమైన వన్యప్రాణుల ఆవాసాలను మరియు ఖడ్గమృగం వంటి అంతరించిపోతున్న జాతులను రక్షించాల్సిన అవసరాన్ని వారు అధిగమించలేరని ఇది గమనించింది. రక్షిత హోదా యొక్క ఏదైనా ఉపసంహరణ తప్పనిసరిగా తగిన ప్రక్రియను అనుసరించాలి మరియు వన్యప్రాణి చట్టాల ప్రకారం నిర్దేశించిన ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉండాలి,అని కోర్టు ధృవీకరించింది.

అపూర్వమైన తరలింపు

పోబిటోరాను డి-నోటిఫై చేయడానికి అస్సాం ప్రభుత్వం తీసుకున్న చర్య అపూర్వమైనదని మరియు తీవ్ర ఆందోళన కలిగించేదని పర్యావరణ కార్యకర్తలు పేర్కొన్నారు. వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం నుండి రక్షిత హోదాను కేంద్ర అధికారుల ఆమోదం లేకుండా స్వయంగా ఉపసంహరించుకోవాలని కోరడం భారతదేశంలో ఇదే మొదటి ఉదాహరణ అని వారు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

నిలబడటానికి అనుమతించినట్లయితే, అస్సాం యొక్క నిర్ణయం ప్రమాదకరమైన దృష్టాంతాన్ని సెట్ చేస్తుందని పరిరక్షణ సమూహాలు వాదించాయి, ఇది దేశవ్యాప్తంగా ఇతర క్లిష్టమైన వన్యప్రాణుల ఆవాసాల కోసం రక్షణను వెనక్కి తీసుకోవడాన్ని సమర్థించవచ్చు. ఈ ప్రాంతంలో భూమి మరియు వనరుల వినియోగంతో ముడిపడి ఉన్న వాణిజ్య మరియు రాజకీయ ప్రయోజనాలు డి-నోటిఫికేషన్కు దారితీస్తాయని ఆరోపిస్తూ, ఈ చర్య వెనుక ఉన్న ఉద్దేశాల గురించి చాలా మంది సందేహాన్ని వ్యక్తం చేశారు.

ఖడ్గమృగాల పరిరక్షణకు అధిక ప్రాముఖ్యత

పోబిటోరా వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం, కేవలం 38.8 చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో చిన్నదైనప్పటికీ, ఖడ్గమృగాల సంరక్షణకు దాని ప్రాముఖ్యత దృష్ట్యా దాని బరువు కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది. 2022లో చివరి జనాభా లెక్కల ప్రకారం 100కి పైగా ఒక కొమ్ము గల ఖడ్గమృగాలతో, ఇది భూమిపై ఎక్కడైనా జాతులలో అత్యధిక సాంద్రత కలిగి ఉంది.

భూభాగం మరియు జీవవైవిధ్యం పరంగా అభయారణ్యం పెద్ద మరియు మరింత ప్రసిద్ధి చెందిన కాజిరంగా నేషనల్ పార్క్తో పోలికగా ఉండటం వలన దీనికి "మినీ కాజిరంగా" అనే పేరు వచ్చింది. ఖడ్గమృగాలు కాకుండా, ఇది అడవి నీటి గేదె, చిరుతపులులు మరియు హిస్పిడ్ కుందేలు వంటి ఇతర బెదిరింపు జాతుల గణనీయమైన జనాభాను కలిగి ఉంది.

Go to Link